IΣΤΟΡΙΚΗ ΚΑΙ ΕΘΝΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ
ΕΘΝΙΚΟ ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙO
Μέγαρο Παλαιάς Βουλής, Οδός Σταδίου 13, Αθήνα 10561
Τηλ. (210-) 32.26.370, 32.37.315, 32.37.617, 32.22.266. Φάξ. 32.13.786
E-mail: nhmuseum@tee.gr URL: http://www.culture.gr/4/42/421/42103/42103e/g42103e1.html

Έκθεση:
Αθήνα 1896 – Α΄ Διεθνείς Ολυμπιακοί Αγώνες

Τον Αύγουστο του 2004 οι Ολυμπιακοί Αγώνες επέστρεψαν για δεύτερη φορά στη γενέτειρά τους. Με την ευκαιρία του μεγάλου αυτού γεγονότος, από 2 Ιουνίου 2004 λειτουργεί στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο η έκθεση «Αθήνα 1896 – Α΄ Διεθνείς Ολυμπιακοί Αγώνες», η οποία οργανώθηκε από την Ιστορική και Εθνολογική Εταιρεία Ελλάδος σε συνεργασία με τη Γενική Γραμματεία Ολυμπιακών Αγώνων – Υπουργείο Πολιτισμού. Η έκθεση εγκαινιάστηκε από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας κ. Κ. Στεφανόπουλο. Στην εκδήλωση χαιρετισμό απηύθυνε η αναπληρωτής Υπουργός Πολιτισμού κυρία Φάννη Πάλλη- Πετραλιά και ο πρόεδρος της Ι.Ε.Ε.Ε κ. Κ. Τσαμαδός.

Στόχος της έκθεσης, μέσα από το πολιτικό, κοινωνικό, πνευματικό και καλλιτεχνικό πλαίσιο της εποχής, να αναδειχθεί η προϊστορία της ανασύστασης του ολυμπιακού θεσμού στη χώρα που τον γέννησε, οι πρωταγωνιστές της αναβίωσης των πρώτων Διεθνών Ολυμπιακών Αγώνων, καθώς και η τέλεσή τους το 1896 στη μικρή τότε Αθήνα, που υποδέχτηκε με ενθουσιασμό την πρωτοφανή για τα τότε δεδομένα αθλητική διοργάνωση.
Η έκθεση «Οι Ολυμπιακοί Αγώνες του 1896 και η Αθήνα της εποχής» αναπτύσσεται στο υπερώο της αίθουσας Συνεδριάσεων της Παλαιάς Βουλής. Τα εκθέματα (ζωγραφικά έργα, φωτογραφίες, χαλκογραφίες, σπάνιες εκδόσεις, έντυπα, αρχιτεκτονικά σχέδια, γλυπτά, χάρτες κ.λπ.) προέρχονται κυρίως από τις συλλογές του Εθνικού Ιστορικού Μουσείου αλλά και από άλλους φορείς, όπως Βιβλιοθήκη της Βουλής, Εθνική Πινακοθήκη – Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, Πινακοθήκη Δήμου Αθηναίων, Επιτροπή Ολυμπίων και Κληροδοτημάτων, Εταιρεία Φίλων του Λαού, Όμιλος Ερετών Πειραιώς, Εθνικός Γυμναστικός Σύλλογος, Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών, Ίδρυμα Ευαγγέλου Αβέρωφ-Τοσίτσα, Αθλητικό Μουσείο Δήμου Αθηναίων, συλλογή Γ. Δολιανίτη και ιδιωτικές συλλογές.
Η έκθεση λειτουργεί έως το τέλος Οκτωβρίου Τρίτη έως Κυριακή 09.30 – 14.30, 18.00 – 21.00, ενώ για τους μήνες Νοέμβριο και Δεκέμβριο Τρίτη έως Κυριακή 09.30 – 14.30. Οι επεξηγηματικές πινακίδες των αντικειμένων και ο ομώνυμος οδηγός της έκθεσης είναι στα ελληνικά και αγγλικά. Η είσοδος είναι ελεύθερη για το κοινό και κατόπιν συνεννοήσεως πραγματοποιούνται οργανωμένες ξεναγήσεις.

Παρουσίαση της έκθεσης:
Ύστερα από μια σύντομη αναδρομή στους Ολυμπιακούς Αγώνες της αρχαιότητας και στον ιερό χώρο της Ολυμπίας αναπτύσσονται οι θεματικές ενότητες της έκθεσης. Τεκμηριωμένα παρουσιάζεται πώς, μετά την κατάργηση του θεσμού των Ολυμπιακών Αγώνων το 393 μ.Χ., ο αθλητισμός περιέπεσε σε αφάνεια ώσπου με την ανακάλυψη της διαχρονικής ελληνικής σκέψης από τη Δύση κατά την Αναγέννηση διαπιστώνεται η αξία της αθλητικής παιδείας και αγωγής.
Η ενσωμάτωση κατά το 17ο αιώνα της γυμναστικής άθλησης στην ευρωπαϊκή εκπαίδευση αλλά και το ανανεωμένο από τον 18ο αιώνα ενδιαφέρον των Ευρωπαίων για την αρχαία Ελλάδα συνδέεται με αναφορές και στην ιδέα της αναβίωσης των Ολυμπιακών Αγώνων.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στις προσπάθειες της πολιτείας αλλά και των ανθρώπων του πνεύματος του νεοσύστατου ελληνικού κράτους να καταδείξουν την παιδαγωγική αξία της γυμναστικής στην εκπαίδευση, αλλά και να προτείνουν την αναβίωση των αρχαίων αγώνων. Ξεχωριστή θέση κατέχει η πρωτοβουλία του Ηπειρώτη Ευαγγέλη Ζάππα με τη διοργάνωση των Ολυμπίων (1859, 1870, 1875, 1888), εμποροβιομηχανικών εκθέσεων, στο πλαίσιο των οποίων θα διεξάγονταν και αθλητικοί αγώνες.
Η έκθεση συνεχίζεται με την παρουσίαση της ίδρυσης στον ελλαδικό χώρο αθλητικών και γυμναστικών συλλόγων. Αμέσως μετά καταγράφονται οι ενέργειες στο εξωτερικό που συνδέονται με την αναβίωση των Ολυμπιακών Αγώνων (W.P. Brookes). Ιδιαίτερα προβάλλεται ο βαρόνος P. de Coubertin, ο άνθρωπος με την κλασική παιδεία που θα συνδέσει το όνομά του με την αναβίωση των Αγώνων. Ακολουθεί η παρουσίαση του Συνεδρίου της Σορβόνης (Ιούνιος 1894), όπου ελήφθη και η τελική απόφαση της επανίδρυσης των Ολυμπιακών Αγώνων και τέλεσή τους για πρώτη φορά στην Αθήνα.
Εξαίρεται η πολυσχιδής προσωπικότητα του Δημ. Βικέλα για την καθοριστική από μέρους του εκπροσώπηση της Ελλάδας στο Συνέδριο, την εκλογή του ως πρώτου Προέδρου της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής και για τον υπεράνθρωπο διετή αγώνα του για την επιτυχή πραγμάτωσή τους.
Αναφορά γίνεται και στην πολιτική κατάσταση της χώρας και ειδικότερα στις προετοιμασίες της Αθήνας για να υποδεχθεί το παγκόσμιο αυτό γεγονός. Διαγράφεται επίσης η ηθική και οικονομική συνεισφορά των Ελλήνων, ελεύθερων, αλύτρωτων και της Διασποράς, με προεξάρχοντα τον εθνικό ευεργέτη Γεώργιο Αβέρωφ, χάρη στη χορηγία του οποίου ανακαινίστηκε το Παναθηναϊκό Στάδιο.
Στην έκθεση ξετυλίγεται με ιστορική ακρίβεια το δεκαήμερο των Ολυμπιακών Αγώνων (24 Μαρτίου – 3 Απριλίου 1896) στο Στάδιο, στο Ζάππειο, στο Σκοπευτήριο, στο Ποδηλατοδρόμιο, στον Όμιλο Αντισφαίρισης, στον λιμενίσκο της Ζέας και στον Μαραθώνα. Εικονίζονται οι πρωταγωνιστές Ολυμπιονίκες, Έλληνες και ξένοι. Εκτίθενται τα μετάλλια και το δίπλωμα των αγώνων (έργο Ν. Γύζη). Ο Σπύρος Λούης, νικητής του Μαραθωνίου και σύμβολο της Α΄ Ολυμπιάδας, παίρνει τη θέση του στο Πάνθεο των Ελλήνων Ολυμπιονικών.
Τα ολυμπιακά γραμματόσημα, σχετικές επετειακές πανηγυρικές εκδόσεις, εφημερίδες της εποχής, αναμνηστικά κειμήλια των πρωταγωνιστών της αναβίωσης πλαισιώνουν φωτογραφίες και ζωγραφικούς πίνακες (Γιαλλινά, Λάντσα κ.ά) της Αθήνας και των Αθηναίων της τελευταίας δεκαετίας του 19ου αιώνα σε μια προσπάθεια να καταδειχθεί ότι η Αθήνα και η μικρή Ελλάδα παρά τις δύσκολες οικονομικές συνθήκες και τις δυσμενείς για αυτήν διεθνείς συγκυρίες έφεραν σε πέρας ένα θαυμαστό αποτέλεσμα που κατοχύρωσε το διεθνή θεσμό των Ολυμπιακών Αγώνων.
Μετά από μία μικρή παρουσίαση της Μεσολυμπιάδας του 1906 η έκθεση κλείνει με συμβολική αναφορά στο ολυμπιακό πνεύμα και στο φως της Ολυμπίας σαφής υπενθύμιση ότι οι Ολυμπιακοί Αγώνες πρέπει να είναι σύμβολο ειρήνης και ευγενούς άμιλλας, συνύπαρξης και συναδέλφωσης των λαών.